Pasy zębate - wymiary, oznaczenia, zamienniki

Data dodania: 05-08-2025

Pasek zębaty przenosi napęd bez poślizgu dzięki zazębianiu z kołami pasowymi. Przy doborze liczy się skok zęba, szerokość, długość i typ uzębienia (np. HTD). Gdy nie ma oznaczenia, wymiary mierzy się ręcznie. Zamiennik musi mieć identyczny profil i wymiary. Regularna kontrola zapobiega awariom.

1. Do czego służy pasek zębaty i jak działa?

Pasek zębaty służy do przenoszenia napędu w sposób zsynchronizowany między dwoma wałami - np. z wału korbowego na wałek rozrządu w silnikach spalinowych lub z silnika na wrzeciono w maszynach CNC. Ma zęby, które zazębiają się z rowkami kół pasowych (zębatych), dzięki czemu eliminuje poślizg i umożliwia bardzo dokładne przenoszenie ruchu. Działa jak łańcuch, ale jest cichszy, lżejszy i nie wymaga smarowania.

2. Kiedy wymienić pasek zębaty? Objawy zużycia i zalecenia serwisowe

Paski zębate należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta lub wcześniej, jeśli pojawią się objawy zużycia:

widoczne pęknięcia zębów, przetarcia lub rozwarstwienie materiału
ślady oleju lub smaru (olej degraduje pasek)
hałas przypominający „cykanie”
opóźnienie w pracy urządzenia (efekt przeskoczenia paska)
wibracje lub błędy synchronizacji

Awaria paska zębatego może prowadzić do poważnych uszkodzeń - np. w silniku do kolizji tłoków z zaworami - dlatego nie należy odwlekać jego wymiany.

3. Jak prawidłowo zmierzyć pasek zębaty? Skok, szerokość, liczba zębów

Aby dobrać odpowiedni pasek zębaty, należy określić:

Skok zęba (t) - odległość pomiędzy środkami sąsiednich zębów (np. 5 mm, 8 mm)
Szerokość paska (b) - mierzona prostopadle do długości
Liczba zębów - można policzyć lub obliczyć z długości i skoku
Długość paska (L) - to długość rozwinięta po zewnętrznej stronie (mierzona w mm)

Przykład oznaczenia (HTD 5M-800-15):

HTD lub STD - typ uzębienia (Half-round Tooth Drive)
5M - skok zęba: 5 mm
800 - długość: 800 mm
15 - szerokość: 15 mm

4. Dobór zamiennika paska zębatego - co oznaczają symbole?

Podczas doboru zamiennika zwróć uwagę na:

Typ uzębienia: np. HTD lub STD (półokrągłe), AT (precyzyjne), T (trapezowe) = pasy gumowe
Skok zęba (t): np. 3M = 3 mm, 5M = 5 mm, 8M = 8 mm
Wysokość zęba i grubość paska: sprawdź w tabeli, czy pasek pasuje do prowadnicy
Długość paska: np. 600 mm, 800 mm, 1200 mm
Szerokość paska: np. 9 mm, 15 mm, 25 mm
Liczba zębów: np. 160 zębów (dla paska 800 mm o skoku 5M: 800 / 5 = 160)

Symbol	Skok	Wysokość zęba	Grubość paska
HTD 3M	3 mm	1,1 mm	1,3 mm
HTD 5M	5 mm	1,9 mm	3,4 mm
HTD 8M	8 mm	3,2 mm	5,4 mm

Ważne: Wymieniając pasek, najlepiej dobierać go po tym samym oznaczeniu - jeśli się starło, trzeba zmierzyć go ręcznie lub odczytać dane z koła pasowego (liczba zębów i skok).

5. Narzędzia pomocne przy doborze - suwmiarka, szablony, katalogi

Suwmiarka - do pomiaru szerokości paska i skoku zębów
Taśma miernicza lub linka - do pomiaru długości paska (po obwodzie)
Szablony zębów - plastikowe lub drukowane karty do dopasowania profilu
Katalogi i wyszukiwarki online - np. Q24Q, Optibelt - pozwalają dobrać pasek po oznaczeniu lub wymiarach

6. Najczęstsze błędy przy doborze pasów zębatych

Pominięcie rodzaju uzębienia - np. T5 i HTD 5M mają podobny skok, ale inny profil - nie będą pasować
Dobór „na oko” - nawet drobna różnica w skoku spowoduje, że pasek nie zazębi się prawidłowo
Niewłaściwa szerokość - zbyt wąski pasek może się zsunąć lub szybciej zużyć
Pomieszanie jednostek (cale vs. mm) - np. pasek 3/8 cala to nie to samo co 9 mm

7. Podsumowanie

A. Co przygotować przed zakupem paska zębatego?

Sprawdź oznaczenie na starym pasku (np. HTD 5M-800-15)
Jeśli nieczytelne - zmierz: długość, szerokość, skok zębów
Zanotuj liczbę zębów (jeśli możliwe) i zastosowanie (np. drukarka 3D, tokarka CNC, silnik auta)

B. Gdzie szukać pasków zębatych online?

Na stronie Q24Q znajdziesz kategorię pasków zębatych według:

rodzaju uzębienia (HTD, AT, T)
skoku zębów (5M, 8M, 14M)
długości i szerokości paska
producentów (Gates, Optibelt, Continental)

Pasek zębaty HTD 3M | Pasek zębaty HTD 5M | Pasek zębaty HTD 8M

Przejdź do strony głównej